Reforma prawa rodzinnego i procedury cywilnej zakłada wprowadzenie do porządku prawnego nowej instytucji, jaką jest „rodzinne postępowanie informacyjne”, które będzie prowadzone przez mediatora. Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw proponuje „rodzinne postępowanie informacyjne” jako postępowanie poprzedzające wszczęcie sprawy o rozwód lub separację.
Zgodnie z projektowanym art. 436[1] § 1 k.p.c. obowiązek udziału w tym postępowaniu dotyczyć będzie jednak wyłącznie stron mających wspólne małoletnie dzieci. W uzasadnieniu do projektu czytamy:
„Takie rozwiązanie uzasadnione jest tym, że w przypadku rodziców posiadających małoletnie dzieci pozostaje najwięcej zagadnień, które wymagają uzgodnienia – władza rodzicielska, miejsce zamieszkania dziecka, kontakty, alimenty. Często na tle tych właśnie uzgodnień dochodzi do sporów, co pogłębia konflikt ze szkodą dla małoletnich dzieci. Projektodawca chce wesprzeć strony w tym procesie i umożliwia w trakcie postępowania informacyjnego odbycie bezpłatnych mediacji.”
Rodzinne postępowanie informacyjne nie będzie przeprowadzane w przypadkach, gdy jeden z małżonków został prawomocnie skazany za umyślne przestępstwo popełnione na szkodę drugiego małżonka lub małoletniego dziecka albo przedstawiono mu zarzut popełniania takiego czynu (np. znęcenie się nad rodziną).
Minimalny czas trwania postępowania – projektowany art. 436[2] § 4 k.p.c. – ma wynosić jeden miesiąc. W postępowaniu strony uzyskają pouczenie o skutkach społecznych rozpadu małżeństwa, w szczególności dla małoletnich dzieci małżonków. Takie rozwiązanie jest odpowiedzią projektodawcy na
powtarzające się postulaty organizacji społecznych, mediatorów, środowiska sędziowskiego i przedstawicieli zawodów prawniczych, którzy dostrzegają częstą pochopność w decyzji o rozwodzie. Wzór takiego pouczenia zostanie opracowany przez Ministra Sprawiedliwości w porozumieniu w ministrem właściwym do spraw rodziny.
Główną rolę w powyższym postępowaniu będą odgrywać mediatorzy, którzy uzgodnią z małżonkami warunki rozwodu, kwestie opieki nad dziećmi i wysokość alimentów.
Dzięki temu sam rozwód, jeśli do niego dojdzie, powinien przebiegać znacznie sprawniej i bezkonfliktowo. W związku z udziałem w rodzinnym postępowaniu informacyjnym mediator uzyska wynagrodzenie. Od wniosku o przeprowadzenie rodzinnego postępowania informacyjnego nie będzie pobierana opłata. Państwo weźmie na siebie ciężar poniesienia kosztów, również obejmujących koszty mediacji, która być może doprowadzi do ugodowego zakończenia sporu i utrzymania rodziny.
Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw, dostępny jest na stronie Sejmu pod adresem: http://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=3254